Galaxa activa

Galaxa activa
tipu d'oxetu astronómicu
Parte de	bulbo galáctico (es)

Una galaxa dizse activa cuando una fracción significativa de la radiación electromagnético qu'emite nun ye debida a los componentes "normales" d'una galaxa (estrelles, polvu y gas interestelar).

El términu nucleu activu de galaxa (AGN, poles sos sigles n'inglés) úsase frecuentemente pa denominar esti tipu d'oxetu, una y bones la enerxía emitida poles galaxes actives débese aparentemente a una rexón compacta nel so centru. En dellos casos, esta rexón central emite remexos de partícules que s'estienden por grandes distancies, provocando emisión dende rexones estendíes, magar en tolos casos la fonte última de la enerxía emitida ye la rexón central.

El modelu teóricu más aceptáu unifica distintos tipos d'oxetos, tales como galaxes seyfert, quasares y blazares, los qu'aparenten ser distintos debíu al ángulu d'enclín nel cielu.

Según el modelu unificáu, la enerxía xenerar por materia (gas y polvu) que cai a un furacu negru supermasivu, d'ente ${\displaystyle 10^{6}}$ y ${\displaystyle 10^{9}}$ mases solares. El material al cayer forma un discu de acreción, por cuenta del caltenimientu de momentu angular. El calentamientu por resfregón causa que'l material tresformar en plasma y xenere un campu magnéticu al traviés del mecanismu alfa. La acreción ye altamente eficiente pa tresformar materia en enerxía, pudiendo convertir hasta la metá de la masa en reposu de la materia n'enerxía (en comparanza, por casu, al pequeñu porcentaxe d'eficiencia de la fusión nuclear).

Créese que cuando'l furacu negru consumió tol gas y polvu de la so vecindá, la galaxa activa dexa d'emitir grandes cantidaes d'enerxía y tresfórmase nuna galaxa normal. Esti modelu sofitar no que paez ser un furacu negru supermasivu ensin actividá nel centru de la Vía Láctea y otres galaxes cercanes. Tamién esti modelu esplica'l fechu de que los quasares sían muncho más frecuentes nel universu tempranu.

Les galaxes actives estremar en dos grupos: les que resulten bien brilloses al ser reparaes con un radiotelescopiu (radio-loud AGN) y les que non (radio-quiet AGN).